Türkiye’de Ortalama Yaşam Süresi

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayınlanan “Hayat Tabloları, 2021-2023” verilerine göre Türkiye’de ortalama yaşam süresi 77,3 yıldır. İstanbul, Türkiye’nin en kalabalık şehiriydi ve doğuşta beklenen yaşam süresi 78,6 yıldı.

2021-2023 yıllarına ilişkin hayat tabloları verileri TÜİK tarafından yayınlandı. Bu nedenle, yeni doğmuş bir çocuğun mevcut ölümlülük risklerine maruz kalması durumunda yaşaması beklenen ortalama yıl sayısı olarak tanımlanan doğuşta beklenen yaşam süresi, 2020-2022 yıllarında 77,5 yıl ve 2021-2023 yıllarında 77,3 yıl oldu. 2020-2022 yıllarında Türkiye’de erkeklerin doğuşta beklenen yaşam süresi 74,8 yıl, 2021-2023 yıllarında ise 74,7 yıl oldu. Bu süre kadınlarda 80,3 yıldan 80 yıla düştü. Erkekler ve kadınlar arasındaki doğuştan sonraki beklenen yaşam süresi farkı 5,3 yıldır.

Çalışma çağındaki 15 yaşındaki bireylerin ortalama kalan yaşam süresi 63,5 yıldır. Erkekler için bu süre 60,9 yıl, kadınlar için ise 66,1 yıl. 30 yaşında olan bir kişinin ortalama yaşam süresi 49,1 yıl oldu; erkeklerde 46,6 yıl, kadınlarda ise 51,5 yıl. 50 yaşında olan bir kişinin ortalama yaşam süresi 30,1 yıldır; erkekler için 27,8 yıl, kadınlar için 32,3 yıl. 2021–2023 hayat tablolarına göre 65 yaşındaki bir kişinin kalan yaşam süresi ortalama 17,4 yıl oldu; erkekler için 15,7 yıl, kadınlarda 19 yıl.

Tunceli, doğuşta beklenen yaşam süresinin en yüksek olduğu ildir, 80,8 yıl. Şırnak ve Mardin, Tunceli’nin gerisinde 79,7 yıl ile yer alıyor. Kilis, beklenen yaşam süresinin en düşük olduğu il ve beklenen yaşam süresi 76,1 yıl. Gaziantep 76,2 yıl ve Adana 76,8 yıl ile Kilis’i takip ediyor. Tunceli, erkeklerde doğuşta beklenen yaşam süresinin en yüksek ilidir ve 78,1 yıldır. Mardin 77,1 yıl, Bingöl ise 77 yıldır. Kilis, erkeklerde beklenen yaşam süresinin en düşük olduğu il, 73,2 yıl ile. Gaziantep, 73,6 yıl ile takip ediyor, Kırklareli, Edirne ve Adana ise 74 yıl ile. Tunceli, doğuşta beklenen yaşam süresinin en yüksek olduğu il ve kadınlarda 83,6 yıl. Şırnak 83,3 yıl ve Muğla 82,5 yıl ile Tunceli’yi takip ediyor. Gaziantep, kadınlarda beklenen yaşam süresinin en düşük olduğu il, 78,7 yıl ile. Kilis, Gaziantep’i 79,1 yıl ile takip ediyor, Kütahya ve Hatay ise 79,2 yıl ile.

İstanbul, Türkiye’nin en kalabalık şehri ve doğuşta beklenen yaşam süresi 78,6 yıldır. Erkekler 75,8 yıl, kadınlar 81,3 yıl yaşadı. Doğuştan sonra beklenen yaşam süresi Ankara’da da 79,2 yıl ile Türkiye ortalamasının üzerinde bulunuyor: erkeklerde 76,5 yıl, kadınlarda 81,8 yıl.

Eğitim düzeyi arttıkça yaşam süresi uzadı. İlk kez, doğuşta beklenen yaşam süresi bilgisi hayat tabloları kullanılarak hesaplandı. Türkiye’de eğitim düzeyine göre beklenen yaşam süresi incelendiğinde, eğitim düzeyi arttıkça beklenen yaşam süresi de arttı. Düşük eğitim düzeyi, her yaştaki beklenen yaşam süresini azaltırken, yüksek eğitim düzeyi, beklenen yaşam süresini artırıyor. Cinsiyet ayrımında beklenen yaşam süresine göre eğitim düzeyine bakıldığında, hem erkek hem de kadınlarda eğitim düzeyi arttıkça beklenen yaşam süresi de arttı. Ortaöğretim altı eğitim seviyesine sahip 30 yaşındaki bireylerin beklenen yaşam süreleri arasındaki fark yaklaşık beş yıldır.

YAŞAMAYA DAİR

1

Yaşamak şakaya gelmez,

büyük bir ciddiyetle yaşayacaksın

                       bir sincap gibi mesela,

yani, yaşamanın dışında ve ötesinde hiçbir şey beklemeden,

                       yani bütün işin gücün yaşamak olacak.

Yaşamayı ciddiye alacaksın,

yani o derecede, öylesine ki,

mesela, kolların bağlı arkadan, sırtın duvarda,

yahut kocaman gözlüklerin,

                        beyaz gömleğinle bir laboratuvarda

                                    insanlar için ölebileceksin,

                        hem de yüzünü bile görmediğin insanlar için,

                        hem de hiç kimse seni buna zorlamamışken,

                        hem de en güzel en gerçek şeyin

                                      yaşamak olduğunu bildiğin halde.

Yani, öylesine ciddiye alacaksın ki yaşamayı,

yetmişinde bile, mesela, zeytin dikeceksin,

           hem de öyle çocuklara falan kalır diye değil,

           ölmekten korktuğun halde ölüme inanmadığın için,

                                      yaşamak yanı ağır bastığından.

1947 – Nazım HİKMET

Herkese sağlık ve mutluluk dolu bir ömür dilerim. 🙂

Not: Veriler değiştiği için 28 Ekim 2024 tarihinde yazıyı güncelledim.